PROPOZYCJE TRAS SAMOCHODOWYCH SZLAKIEM ZABYTKOWYCH CMENTARZY PRAWOSŁAWNYCH
TRASA 1 Polesie – wariant I
Po drodze wiele jezior, trasa biegnie wokół Poleskiego Parku Narodowego, jest tez okazja zobaczyć kilka ciekawych świątyń.
104 km, ok 1 h 30 min – h 50 min jazdy link do mapy:
1) Dratów, nowy cmentarz
Zwiedzanie warto zacząć od cerkwi pw. św. Mikołaja z końca XIX w. Obok cmentarz wojenny.
Nowy cmentarz znajduje się na pn wschód od cerkwi, dojazd drogą szutrową. Cmentarz użytkowany. Na cmentarzu zachowało się kilka kamiennych nagrobków z miejskich warsztatów oraz kilka przykładów nagrobków drewnianych „udających kamienne” najpewniej dzieła nieznanego rzemieślnika aktywnego w okresie międzywojennym w tych stronach. Więcej podobnych pomników na cmentarzu rzym-kat w Kijanach Omówienie i szczegółowa inwentaryzacja cmentarza – link
2) Dratów – starszy cmentarz
Położony na pn- zachód od nowego, po wschodniej stronie drogi szutrowej. Cmentarz jest ogrodzony i często zamknięty – o kontakt z opiekunem cmentarza można pytać w lubelskiej parafii prawosławnej/kancelarii archidiecezji przy ul. Ruskiej. Zachowało się kilka ciekawych, wysokiej klasy nagrobków kamiennych z lubelskich warsztatów profesjonalnych
3) Lejno
Położony ok 80 m na północ od drogi. Uwagę zwraca misterny nagrobek Julii Tonkiel z piaskowca i żeliwa z motywem bluszczu oraz żeliwna płyta w ogrodzeniu.
Po drodze do Holi cerkiew w Sosnowicy, w pobliżu również cmentarz
4) Hola
W sąsiedztwie drewniana cerkiew św. Antoniego Pieczerskiego i św. Męczennicy Paraskiewy oraz skansen, na cmentarzu kaplica z XIX w. Liczne nagrobki kamienne i betonowe, zarówno profesjonalne z piaskowca i granitu, jak i rzemieślnicze, betonowe, a także archaiczne formy z kamienia
5) Lubień
Lokalne formy betonowe i monumentalne krzyże drewniane z kutymi zwieńczeniami. Wysokiej klasy nagrobki żeliwne i kamienne
6) Wyryki- Adampol
W lesie po wschodniej stronie drogi. Przy wjeździe do lasu tablica o cmentarzu i wysoki dębowy krzyż. Wcześniej wśród zabudowy znajduje się również cmentarz w Wyrykach Woli
7) Suchawa
Cerkiew z ciekawymi malowidłami na blasze, cmentarz na wsch. od cerkwi Jeden z bardziej malowniczo położonych cmentarzy w regionie. Krajobraz kształtują wysokie drewniane krzyże
8) Wytyczno
Sąsiaduje z cmentarzem wojennym z 1939
9) Andrzejów
Cmentarz znajduje się na wczesnośredniowiecznym grodzisku
TRASA 2. Polesie – cz. II
link do mapy 70 km
Trasa może być przedłużeniem trasy nr 1. i zaczynać się na cmentarzu w Andrzejowie
1_) Cmentarz praw. w Wereszczynie, zachowany szczątkowo
(dokładna inwentaryzacja cmentarza – link)
2_ ) Cm. praw. w Tarnowie: ciekawe nagrobki z piaskowca – płyty poziome.
3) Cm. Praw. w Syczynie – sąsiaduje z cm. katolickim, na wzniesieniu
Po drodze również cmentarz w Kolonii Busówno – przylega od wschodu do drogi z Wólki Tarnowskiej do Wierzbicy
4) cm. praw. w Pniównie
5. Cmentarz unicki i prawosławny w Olchowcu
6. Cm. praw. w Cycowie
7. Cment. ewangelicki w Cycowie, ul. Nowa
8, cmentarz praw. w Świerszczowie
(dokładna inwentaryzacja cmentarza – link)
TRASA 3: POLESIE NADBUŻANSKIE PĘTLA LASÓW SOBOBORSKICH
Co na trasie? Trasa prowadzi dookoła niedoszłego, a może przyszłego Sobiborskiego Parku Narodowego, cmentarze położone są wśród bagien, podróżujemy skrajem Doliny Bugu. Zobaczymy resztki lasu drewnianych krzyży, dziesiątki kowalskiej roboty krzyżyków – to najbardziej typowe dla tego regionu.
Link do mapy 83 km
TRASA 4 POGRANICZE BIŁGORAJSKO – GALICYJSKIE
Co zobaczymy? Większość przebiegu to cmentarze z nagrobkami z ośrodka józefowskiego, końcówka to dominacja krzyży bruśnieńskich. Trasa daje możliwość obserwacji różnic wynikających z odrębnej historii – przynależności do różnych zaborów – różnice religijne, różne języki, różne nagrobki, teologia
Link do mapy 97 km
TRASA 5: DZIKIE POLA I POGRANICZE NA POGRANICZU
67 km Link do mapy
Co na trasie? rajd przez tzw. Dzikie Pola skrajem dawnej Galicji (imperium kamieniarzy z Brusna) i Kongresówki (imperium kamieniarzy z Józefowa).
Trasa daje możliwość obserwacji różnic wynikających z odrębnej historii – przynależności do różnych zaborów – różnice religijne, różne języki, różne nagrobki, teologia . Na trasie szereg przepięknych drewnianych cerkwi greckokatolickich. Uwaga! Fragment między cerkwią w Mycowie a Dłużniowem może być trudno przejezdny – warto rozważyć wariant powrotu na trasę dołhobyczowską (Chochłów) i dojazdu do Dłużniowa asfaltem
TRASA 6 – PO CZARNEJ ZIEMI
Trasa zaczyna się w Kryłowie i może być przedłużeniem trasy 5. Wiedzie przez okolice Hrubieszowa znane z urodzajnej gleby, ale też najtragiczniejszego na Lubelszczyźnie przebiegu konfliktu polsko-ukraińskiego. Czarna to w tym przypadku także spalona ziemia. Zobaczymy bogactwo form nagrobków z Józefowa, z Brusna, a do 1938 roku zobaczylibyśmy na trasie kilkanaście pięknych cerkwi.
1). Cmentarz w Kryłowie (koniec trasy nr 5)
2) Cmentarz w Małkowie Kolonii + miejsce pamięci
3) Cmentarz w Szychowicach – miejsce pamięci ukraińskich mieszkańców
4) Cmentarz w Kosmowie (szczegółowa inwentaryzacja – link)
5) Cmentarz w Mienianach (szczegółowa inwentaryzacja – link)
6) Cmentarz w Czerniczynie (szczegółowa inwentaryzacja – link)
7) Cmentarz w Werbkowicach (monografia cmentarza – link)
8) Cmentarz w Dobromierzycach (nagrobki po łacinie, polsku, ukraińsku i rosyjsku)
9) Cmentarzyk w Peresołowicach
CzII
10) Cmentarz w Bogucicach/Bohutyczach
11. Cmentarz w Mołodiatyczach
12. Cmentarz w Nieledwi – rzeźba anioła
13. Cmentarz w Gozdowie
14. Cmentarz w Brodzicy (Bohorodycy)
15. Cmentarz w Husynnem
Zapisz się na Newsletter Towarzystwa dla Natury i Człowieka